Fazla Şekerin Vücudunuza Verdiği 12 Zarar
Şekerin Acı Yüzü
Şeker tatlıdır; ancak fazlası sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Meyve, sebze, süt ürünleri ve tahıllar gibi tam gıdalarda bulunan doğal şekerler vücut tarafından yavaş sindirilir ve hücrelere düzenli enerji sağlar. Ancak paketli gıdalar ve içeceklerde bulunan ilave şekerler, vücudun ihtiyaç duymadığı ve sağlığı tehdit eden şeker türüdür.
Ne Kadar Şeker Fazla?
Amerikan Kalp Derneği, kadınlar için günde en fazla 6 tatlı kaşığı (25 gram), erkekler için ise 9 tatlı kaşığı (36 gram) ilave şeker tüketilmesini önermektedir. Oysa ortalama bir Amerikalı günde 22 tatlı kaşığı (88 gram) tüketiyor. Örneğin, 350 ml’lik bir kutu gazlı içecek tek başına 10 tatlı kaşığı şeker içerir ve besin değeri yoktur.
1. Kilo Alımı
Şekerli içecekler, kilo alımının en önemli nedenlerinden biridir. Günde bir kutu gazlı içecek içmek, üç yıl içinde yaklaşık 7 kilo fazlalık oluşturabilir. Aşırı kilo; diyabet, kalp-damar hastalıkları ve bazı kanser türleri için risk faktörüdür.
2. Kalp Hastalıkları
Günlük kalorilerinin %25 veya daha fazlasını ilave şekerden alan kişilerde, kalp hastalığından ölme riski iki kat fazladır. Fazla şeker, kan basıncını yükseltebilir veya kanda yağ birikimine yol açabilir. Bu durum kalp krizi ve inme riskini artırır.
3. Diyabet
Özellikle şekerli içecekler tip 2 diyabet riskini artırır. Kanda uzun süre yüksek kalan şeker, insülin üretimini bozabilir veya insülinin etkisini azaltabilir. Fazla kilolu bireylerin 4-7 kilo vermesi bile kan şekeri kontrolünü iyileştirebilir.
4. Yüksek Tansiyon
Tuz genellikle tansiyonun başlıca nedeni olarak görülse de araştırmalar şekerin de ciddi bir etken olabileceğini gösteriyor. Şeker, insülin seviyelerini yükselterek damarların esnekliğini azaltabilir ve böbreklerin fazla su ve sodyumu tutmasına yol açabilir.
5. Yüksek Kolesterol
Şeker açısından zengin beslenme; LDL (“kötü” kolesterol) seviyesini artırıp HDL (“iyi” kolesterol) seviyesini düşürebilir. Ayrıca trigliseritleri yükselterek kalp sağlığını olumsuz etkiler.
6. Karaciğer Hastalıkları
Paketli gıdalarda genellikle fruktoz kullanılır. Karaciğer, fruktozu yağa çevirir. Sürekli yüksek fruktoz tüketimi, karaciğerde yağ birikimine ve zamanla karaciğer hasarına yol açabilir (Alkole Bağlı Olmayan Yağlı Karaciğer Hastalığı).
7. Diş Çürükleri
Şeker, ağızdaki bakterileri besler ve bu bakteriler diş minesine zarar veren asitler üretir. Asitli şekerlemeler özellikle diş sağlığı için oldukça zararlıdır.
8. Uyku Kalitesinin Bozulması
Gün içinde fazla şeker tüketmek, enerji dalgalanmalarına neden olur. Akşamları şekerli yiyecekler tüketmek, gece uykusunu bölebilir ve derin uyku süresini azaltabilir.
9. Ruh Hali Problemleri
Aşırı şeker tüketimi, depresyon ve anksiyete riskini artırabilir. Araştırmalar, günlük yüksek şeker tüketen kişilerde depresyon belirtilerinin daha yaygın olduğunu göstermektedir.
10. Gut Hastalığı
Fruktoz, kanda ürik asit birikimine yol açarak eklemlerde ağrılı kristallerin oluşmasına neden olabilir. Bu durum gut hastalığı olarak bilinir.
11. Böbrek Taşları
Fazla fruktoz tüketimi, böbrek taşlarının oluşma riskini artırabilir. Bu taşlar idrar akışını engelleyerek ciddi ağrıya yol açabilir.
12. Hücresel Yaşlanma
Şekerli içecekler, kromozomların uçlarını koruyan telomerlerin kısalmasına yol açabilir. Bu da hücresel yaşlanmayı hızlandırır ve yaşa bağlı hastalık riskini artırır.
Sonuç
İlave şeker tüketimini azaltmak; kilo kontrolünden kalp sağlığına, ruh halinden karaciğer fonksiyonlarına kadar birçok alanda sağlığınızı korur. Günlük beslenmenizde doğal, işlenmemiş gıdalara öncelik vererek bu riskleri büyük ölçüde azaltabilirsiniz.
Yazan: Regina Boyle Wheeler
Tıbbi Olarak Gözden Geçiren: Dr. Jabeen Begum, MD