Meme Kanseri Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Meme kanseri belirtilerini tanımak – meme veya koltuk altında kitle, meme başı değişiklikleri, meme ağrısı ya da memede meydana gelen diğer değişiklikler – erken teşhis ve tedavi için önemlidir. Düzenli meme taramaları da erken tanı koymaya yardımcı olabilir.
 

Meme kanserinin gelişimi genetik faktörler, hormon maruziyeti ve yaşam tarzı seçimlerinden etkilenir. Meme kanseri tamamen önlenemese de, alkol tüketimini sınırlamak, dengeli beslenmek ve sağlıklı kiloda kalmak gibi adımlarla risk azaltılabilir.

Tedavi seçenekleri kanserin türüne ve evresine göre değişir; cerrahi, radyasyon, kemoterapi ve hormon tedavisini içerebilir. Bu nedenle kişiye özel tedavi planları ve sağlık uzmanlarıyla sürekli iletişim önemlidir.

Meme kanseri hem kadınları hem erkekleri etkileyebilir; ancak bu yazıda kadınlarda görülen meme kanseri ele alınmaktadır. Meme kanserlerinin çoğunda belirti görülmese de, kişi memede kitle, meme başında değişiklik, koltuk altı ya da memede ağrı hissedebilir.
 

Herhangi bir belirti yaşayan birey bir sağlık uzmanıyla görüşmelidir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini olumlu etkileyebilir.

Bu makale meme kanserinin belirtilerini, nedenlerini, türlerini, tedavi seçeneklerini ve hastalığın seyrini açıklar.
 

Meme Kanseri Belirtileri

Amerikan Kanser Derneği’ne (ACS) göre, meme kanserinin en yaygın belirtisi memede veya koltuk altında fark edilen bir kitle ya da şişliktir.
 

Diğer belirtiler arasında şunlar yer alabilir:

• Meme dokusunda çukurlaşma veya portakal kabuğu görünümü

• Meme ucundan akıntı

• Şişlik

• Meme veya meme başı ağrısı

• İçeri doğru dönmüş meme ucu

• Meme ya da meme başı derisinde kuruluk, pullanma ya da kalınlaşma

• Şişmiş lenf bezleri

• ACS, meme kitlelerinin çoğunun kanserli olmadığını belirtmektedir. Ancak böyle bir kitle fark edildiğinde mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.

•  

Meme Kanserinin Nedenleri

Meme kanseri, kalıtsal ya da sonradan oluşan genetik değişimlerden kaynaklanır.

Araştırmacılar, aşağıdaki faktörleri meme kanseri riskini artıran etkenlerle ilişkilendirmektedir:

Östrojen maruziyeti

Kalıtsal genetik bozukluklar

BRCA1 ve BRCA2 mutasyonları gibi kanser riskini artıran genler

Normalde bağışıklık sistemi anormal hücreleri yok eder; ancak kanserde bu savunma mekanizması işlemez. Sonuç olarak meme dokusundaki hücreler kontrolsüz şekilde çoğalır ve normal hücreler gibi ölmez. Bu aşırı büyüme, çevredeki hücreleri besin ve enerjiden mahrum bırakan bir tümör oluşturur.
 

Meme Kanseri Türleri

• Ergenlik sonrası kadın memesi şu yapılardan oluşur:

• Yağ dokusu

• Bağ dokusu

• Loblar: Süt üreten bezeleri barındıran bölümler

• En yaygın meme kanseri türleri:

• Lobüler karsinom: Loblarda başlar.

• Duktal karsinom: Loblardan meme ucuna süt taşıyan kanallarda başlar.

• İnvaziv (yayılmacı) meme kanseri çevre dokulara yayılır ve vücudun diğer bölgelerine sıçrayabilir.

• İnvaziv olmayan meme kanseri yerinde kalır; doktorlar bunu “öncül lezyon” olarak değerlendirir. Bu hücreler zamanla invaziv hale gelebilir.

•  

Meme Kanseri Evreleri

Sağlık profesyonelleri, meme kanserini TNM sistemiyle evrelendirir. Bu sistem:

• T: Primer tümörün boyutu

• N: Bölgesel lenf nodlarının durumu

• M: Uzak metastaz

• Alt evrelerde, tümörün HER2 proteini pozitifliği gibi özel özellikleri de değerlendirilir. Evreleme, kanserin yayılıp yayılmadığını ve en uygun tedavinin ne olacağını belirlemek için yapılır.

 

Meme Kanseri Risk Faktörleri

Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar. 2024 verilerine göre, yeni vakaların %95’i 40 yaş üstü kadınlarda görülmektedir.

Genetik: BRCA1, BRCA2 ve TP53 gibi genlerdeki mutasyonlar, meme ve over kanseri riskini artırır. Ailede meme kanseri öyküsü olan bireylerde risk yüksektir.
 

Genetik test önerileri: Ailesinde meme, over, fallop tüpü veya karın zarı kanseri geçmişi olan bireylerde genetik test önerilmektedir. Özellikle Aşkenaz Yahudisi kökenli kadınlar için BRCA testi önerilir.

Daha önce meme kanseri veya iyi huylu kitle geçmişi olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
 

• Hormon maruziyeti: Adetin erken başlaması, menopozun geç olması, hormon tedavileri ve doğum kontrol hapları östrojen maruziyetini artırarak riski artırabilir.
   

• Irk: Meme kanseri ölüm oranı siyahi kadınlarda, beyaz kadınlara göre daha yüksektir. Siyahi kadınlarda daha saldırgan tümör türleri daha yaygın olabilir.
   

Diğer risk faktörleri:

• Menopoz sonrası obezite

• Alkol kullanımı

• Yoğun meme dokusu

• Daha önce radyasyon tedavisi almış olmak

 

Estetik Meme Protezleri ve Kanser İlişkisi

• 2023 tarihli bir sistematik derleme, nadir kanser türlerinin (lenfoma, skuamöz hücreli karsinom) meme protezleriyle ilişkili olabileceğini belirtmiştir. Ancak:

• 2015 tarihli 17 çalışmanın yer aldığı bir analiz, meme protezlerinin meme kanseri riskini artırmadığını göstermiştir.

• 2021 yılı araştırmaları, meme protezi olan kadınlarda meme kanseri oranının daha düşük olduğunu öne sürmektedir.

• 2020’de yapılan bir araştırma, bazı protez türlerinin BIA-ALCL (protezle ilişkili anaplastik büyük hücreli lenfoma) riskini artırabileceğini belirtmiştir.

 

Meme Kanserinin Tanısı
 

Tarama veya semptomlarla teşhis konabilir. Tanıda kullanılan yöntemler:

• Meme muayenesi

• Mammografi: Röntgen yöntemiyle yapılan ilk tarama testidir.

• Ultrason: Kistin sıvı mı katı mı olduğunu anlamada kullanılır.

• MRI: Özellikle şüpheli durumlarda detaylı görüntüleme için kullanılır.

• Biyopsi: Hücrelerin kanserli olup olmadığını belirler ve tümörün türü, hormon hassasiyeti gibi bilgiler verir.

 

Tedavi Seçenekleri

Tedavi, kanserin türü, evresi, hastanın genel sağlık durumu ve tercihine göre planlanır.

Cerrahi:

• Lümpektomi: Sadece tümör ve çevresindeki az miktarda sağlıklı doku alınır.

• Mastektomi: Meme dokusunun tamamı alınır.

• Lenf nodu biyopsisi veya diseksiyonu da yayılımı değerlendirmek için yapılabilir.

• Rekonstrüksiyon: Estetik açıdan memenin yeniden şekillendirilmesi mümkündür.

• Radyoterapi: Genellikle ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanır.
   

Kemoterapi:

• Ameliyat öncesi tümörü küçültmek (neoadjuvan)

• Ameliyat sonrası nüks riskini azaltmak için (adjuvan) uygulanabilir.

​

Hormon Tedavisi: Östrojen ve progesteron duyarlılığı olan tümörlerde uygulanır.

• Tamoksifen

• Aromataz inhibitörleri

• Yumurta baskılayıcı tedaviler (goserelin vb.)
   

Hedefe yönelik biyolojik tedaviler:

• Trastuzumab (Herceptin)

• Lapatinib (Tykerb) gibi ilaçlar bazı kanser türlerine özel olarak etkilidir.

 

Meme Kanseri Önlenebilir mi?

• Tam anlamıyla önlenemez. Ancak risk azaltılabilir:

• Alkol tüketimini sınırlamak

• Dengeli beslenmek

• Egzersiz yapmak

• Sağlıklı kilo aralığında kalmak

• Yüksek riskli bireylerde önleyici cerrahi de değerlendirilebilir.

• Bezzy Breast Cancer uygulaması, meme kanseri olan bireyler için çevrimiçi bir destek topluluğu sunar.

 

Meme Kanseri Taraması

Taramaya ne zaman başlanacağına dair farklı kurumlar farklı öneriler sunar:

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

En iyi yaklaşım, 40 yaşından itibaren doktorla birlikte kişiye özel bir tarama planı oluşturmaktır.

 

Meme Kanseri Sağkalım Oranları

2019 tarihli verilere göre, 1989–2017 yılları arasında meme kanserine bağlı ölüm oranı yaklaşık %40 azalmıştır.

Ulusal Kanser Enstitüsü'ne göre meme kanseri teşhisi alan kadınların yaklaşık %91’i, teşhisten sonraki en az beş yıl boyunca yaşamaktadır.

Ancak bu oranlar toplumsal verilerden elde edilir; bireysel hastalar için kesin tahmin sunmaz.

 

Sık Sorulan Sorular

Meme kanseri ağrı yapar mı?
Meme kanseri genellikle ağrısız kitlelerle başlar. Ancak, bazı kadınlar meme ya da meme başı ağrısı hissedebilir. Özellikle şiddetli veya sürekli ağrı durumunda bir doktora danışılmalıdır.

Kişi meme kanserine sahip olduğunu ne kadar süre fark etmeyebilir?
Fark edilmeyen süre, kanser türüne ve kişinin tarama düzenine bağlıdır. Örneğin, inflamatuvar meme kanseri genellikle kitle yapmaz ve mamografide fark edilmez. Bu nedenle genellikle ileri evrede teşhis edilir.

Meme kanseri olan biri ne kadar yaşar?
Araştırmalar, teşhisten sonraki beş yıl içinde yaşam oranını %91 olarak bildirmektedir. Ancak yeni tedaviler sayesinde bu oran günümüzde daha da iyileşmiş olabilir.

​

Özet:
Meme kanseri memede kitle, ağrı, meme başında ya da ciltte değişiklik gibi belirtiler gösterebilir. Belirti fark eden herkes bir sağlık uzmanına başvurmalıdır.

Tedavi seçenekleri kanserin türüne ve evresine göre cerrahi, radyasyon ya da kemoterapiyi içerebilir.
Meme kanseri riski yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilir ve tarama planı doktorla birlikte belirlenmelidir.

 

Kaynak:  Adam Felman – 4 Temmuz 2025 tarihinde güncellenmiştir.

Tıbbi olarak Dr. Elizabeth Berger, MD, MS tarafından gözden geçirilmiştir.