Meme Kanseri Tedavisinde Radyoterapi ve
Ciltte Yanıklar

Meme kanseri tedavisinin önemli bir parçası olan radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için yüksek enerjili ışınlar veya X-ışınları kullanır. Bu tedavi tek başına ya da cerrahi, kemoterapi, hormon tedavisi, immünoterapi veya hedefe yönelik tedavilerle birlikte planlanabilir.

Radyoterapi genellikle ağrısızdır ancak bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. En sık görülenlerden biri de ciltte “radyasyon yanıkları” olarak bilinen değişikliklerdir. Bu yan etkiler tedavinin alanına, dozuna ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişir.

Radyasyon Yanığı Nedir? Neden Olur?

Radyoterapi sırasında yalnızca tümör hücreleri değil, çevredeki sağlıklı cilt hücreleri de etkilenebilir. Tedavi günlük veya çok sık aralıklarla uygulandığında, cilt hücreleri kendini yenilemeye yeterli zaman bulamaz. Bu durum, ciltte kızarıklık, tahriş veya yanık benzeri bulgulara yol açabilir.

Radyoterapide iki yöntem vardır:

• Dıştan (eksternal) radyoterapi: Büyük bir cihaz aracılığıyla göğüs veya tüm meme bölgesine yüksek enerjili ışın gönderilir.

• İçten (internal) radyoterapi / brakiterapi: Radyoaktif madde tümöre yakın bir bölgeye yerleştirilir veya damar yoluyla verilir.

Radyasyon Yanıkları Nasıl Görünür, Nasıl Hissedilir?

Tedavi alanındaki ciltte şu değişiklikler görülebilir:

• Kızarıklık veya cilt renginde koyulaşma

• Kuruma, pullanma, bazen de su toplama (kabarcık)

• Şişlik veya ödem

• Cildin nemli ve hassas hâle gelmesi

Bu değişiklikler çoğunlukla koltuk altı, göğüs altı gibi cilt teması olan bölgelerde veya güneşe açık üst göğüs kısmında daha belirgindir. Görsel değişikliklere eşlik eden ağrı, hassasiyet ve kaşıntı da sık görülür.

Önleme ve Bakım Önerileri

Tamamen önlemek her zaman mümkün olmasa da aşağıdaki adımlar cildin korunmasına yardımcı olur:

• Nemlendirme: Tedavinin başından itibaren, her seans sonrası ve gece yatmadan önce nemlendirici bir krem veya pomad kullanın.

• Nazik duş/banyo: Ilık su tercih edin, doğrudan suyun güçlü şekilde vurmasından kaçının. Banyo yapacaksanız uzun süre suda kalmayın.

• Cilt temasını azaltma: Göğüs altı, koltuk altı gibi bölgelerde yumuşak bir kumaş kullanmak sürtünmeyi azaltabilir.

• Kabarcıkları koparmama: Kabaran veya soyulan cilde müdahale etmeyin. Açık yara veya sızıntı varsa doktorunuza mutlaka bildirin.

• Temizlik ve pansuman: Açık yaralar için bölgeyi temiz ve kuru tutmak, yapışmayan pansumanlar kullanmak önemlidir.

Ağrı için doktorunuzun önerdiği basit ağrı kesicileri veya gerekli görüldüğünde antibiyotikleri kullanabilirsiniz. Sorun şiddetli ise, doktorunuz cildin toparlanması için kısa bir tedavi arası önerebilir.

İyileşme Süreci

Cilt değişiklikleri genellikle tedavinin ilk birkaç haftasında başlar ve çoğu tedavi bittikten birkaç hafta sonra düzelir. Ancak bazı değişiklikler (örneğin renk koyulaşması, cildin kalınlaşması veya kuruması) uzun süre kalabilir. Tedavi alan bölge güneşe karşı her zaman daha hassas olacaktır; bu nedenle koruyucu önlemler almak önemlidir.

Meme kanseri tedavisinde radyoterapi, kanser hücrelerini yok ederken sağlıklı cilt hücrelerinde de hasara yol açabilir. Bu durum ciltte yanık benzeri değişikliklere ve hassasiyete neden olur.

Bu yan etkileri hafifletmek için:

• Düzenli nemlendirme

• Nazik temizlik

• Tahriş olmuş cildi koruma

• Güneşten korunma

• Rahat ve pamuklu giysiler tercih etme

gibi önlemler alınabilir. Gerekli durumlarda doktorunuz ilaç tedavisi veya kısa süreli ara vermeyi önerebilir.

 

Tıbbi Değerlendirme: Dr. Elizabeth Berger, MD, MS

Yazan: Caitlin Geng

Güncellenme Tarihi: 12 Haziran 202